Depreme Dayanıklı Yapılar İçin İnşaat Projelerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Türkiye Cumhuriyeti Asya ve Avrupa toprakları ile birleşik şekilde merkezi alanda karşımıza çıkar. Ülkemizin olumlu yönlerinin haricinde olumsuz birçok yönü bulunur. Bu özelliklerin başında jeopolitik açıdan Türkiye'nin deprem riski taşıması ilk sırada yer alır. Maalesef ülkemiz birçok fay hattı üzerinde yer alması sebebiyle riskli ve deprem olasılığı yüksek olan ülkelerin başında gelmektedir. Bu sebeple ülkemiz içerisinde yapılan konut, bina ve çeşitli inşaat projelerinde depreme dayanıklı yapılar inşa etmek mantıklı olacaktır. Aksi taktirde vahim can ve mal kayıpları ile karşılaşmak mümkündür. Bu durumun örneğini ne yazık ki 1999 yılında olan depremle deneyimledik. Aynı şekilde İzmir, Erzincan gibi yerlerde olan depremlerde de çeşitli can kayıplarına rastlanmıştır. Fakat yakın tarihte ortaya çıkan Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinde can ve mal kayıpları açısından ülke olarak derin yaralar almış bulunmaktayız. 7.6 civarında oluşan iki deprem ve binlerce artçı nedeniyle bölgede onlarca insan hayatını kaybetmiştir. Üzücü olayların tekrarlanmaması için inşaat projelerinde deprem yönetmeliğine uygun dayanıklı ve sağlam yapılar inşa edilmesi elzemdir. Aksi taktirde aynı olaylar başka bölgelerde de başımıza gelebilir.
Depreme dayanıklı yapılar için uyulması gereken bazı kurallar mevcuttur. Bu ayrıntıların başında zemin etüdü ilk sırada yer alır. İnşaat yapılacak veya konut dikilecek arazilerin zemin olarak uygun olup olmadığını önden kaliteli şekilde tespit etmek elzemdir. Kâr elde etmek veya rant sağlamak için verimsiz ve uygunsuz zeminlerde inşaat yapılmaması gerekir. İkinci olarak dikkat edilmesi gereken konu tabi ki malzeme kalitesidir. Kullanılan malzeme kalitesinin üst düzey olması gerekir. İnşaat işlemleri sırasında birçok yardımcı ürüne ihtiyaç duyulur. Demir, çimento, tuğla, prekast, kiriş, harçlar, kum ve yüzlerce materyal binanın temellerini oluşturmaktadır. Tercih edilen malzeme kalitesinden ödün verilmesi halinde deprem olması halinde üzücü olayların tekrarlanması kaçınılmaz olacaktır. Maalesef daha düşük maliyetlerle konut yapılma arzusu sebebiyle ucuz ve kalitesiz malzeme kullanımına yönelim söz konusudur. Fakat bu konuda hassas şekilde tutum sergileyerek tercih edilen malzeme kalitesinin üst düzeye çıkarmak önemlidir.
Deprem gibi doğal afetler bilindiği üzere yüksek katlı binalarda daha fazla etki gösterir. Kat sayısı artışı maalesef binalarda hasar alma riskini yukarıya taşır. Bu sebeple kat sayısında artış yerine düşüşe geçilmesi gerekmektedir. Genellikle belediyeler tarafından yapılması uygun görülen 10 hatta 12 katlı binalara sıkça rastlanır. Ancak yüksek kat sayısı ve yanlış planlamalar deprem zamanında riski oldukça yukarıya taşıyacaktır. Bu nedenle imkanlar dahilinde ise daha az katlı binalar inşa etmek mantıklı olacaktır. Ayrıca deprem konusunda başarılı şekilde tutum sergileyen diğer dünya ülkelerini örnek almakta mantıklı olacaktır. Bu ülkelerin başında tabi ki Japonya gelmektedir. Bilindiği üzere Japonya yüksek deprem riski taşıyan ülkelerin başında gelir. Bu nedenle 9 şiddetinde depremlere dahi Japonya içerisinde rastlamak mümkündür. Fakat ortaya çıkan can ve mal kayıpları oldukça az olması nedeniyle örnek alınması gereken ilk ülkelerin başında gelmektedir. Genellikle Japonya gibi ülkelerde raylı sistemler ile binaların yapılması can ve mal kayıplarını minimum seviyelere çekmektedir.
Deprem esnasında genellikle binaların zemin kısmı daha fazla hasar alır. Bu nedenle zemine ve kolon yapısına hassasiyetle yaklaşmak mühimdir. Taşıyıcı kolon ismi verilen bölgelerin deprem sırasında yıpranması binanın çökmesine vesile olacaktır. Ayrıca deprem konusunda devlet kurumlarına da büyük görev düşmektedir. Özellikle artniyetli inşaat firmalarına fırsat vermemek için imar affı gibi durumların dikkatli şekilde uygulanması gerekir. Ayrıca deprem yönetmeliğine uygun prosedürlerin daha fazla kontrol edilmesi de devlete düşen görevler arasında yer alır. Firmamız, inşaat projeleri sırasında deprem konusuna aşırı dikkat ederek titiz şekilde yapıları inşa etmektedir.
